Etap szkolny Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego z biologii odbędzie się 24.10.24 roku.
Poniżej zakres materiału.
ETAP I (szkolny)
Uczestnicy powinni wykazać się wiedzą i umiejętnościami obejmującymi wybrane treści
podstawy programowej kształcenia ogólnego w części dotyczącej przedmiotu biologia na
II etapie edukacyjnym.
Zakres merytoryczny dotyczy treści nauczania następujących działów tematycznych
podstawy programowej biologii:
I. ORGANIZACJA I CHEMIZM ŻYCIA. (pkt 1- 6)
II. RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA. WIRUSY. (pkt 2.1-2.2), BAKTERIE (pkt 3.1-3.4)
III. ORGANIZM CZŁOWIEKA. (pkt 1-11)
IV. HOMEOSTAZA (pkt 1-3)
Poszerzenie treści podstawy programowej obejmuje następujące zagadnienia:
1. Pierwiastki biogenne, makroelementy (fosfor, wapń, magnez, potas), mikroelementy
(jod, żelazo, fluor), witaminy (A, D, E, K, C i z grupy B) – znaczenie dla organizmu
człowieka, źródła, objawy niedoboru.
2. Znaczenie wody dla organizmów w oparciu o jej właściwości fizyczno-chemiczne.
3. Budowa, rodzaje i znaczenie wybranych węglowodanów dla organizmów (glukoza,
fruktoza, ryboza, deoksyryboza, sacharoza, laktoza, maltoza, skrobia, glikogen,
celuloza, chityna).
4. Budowa, rodzaje i znaczenie wybranych lipidów dla organizmów (tłuszcze właściwe,
fosfolipidy, cholesterol, woski).
5. Budowa, klasyfikacja i znaczenie biologiczne białek oraz ich właściwości fizyczne
(denaturacja).
6. Budowa i funkcje poszczególnych elementów komórki eukariotycznej, w tym błon
plazmatycznych, jądra komórkowego, rybosomów, siateczki śródplazmatycznej,
lizosomów, aparatu Golgiego i cytozolu.
7. Porównanie budowy komórki bakterii, roślin i zwierząt.
8. Zjawiska osmotyczne w komórce (w tym plazmoliza i deplazmoliza) ich przebieg
i znaczenie.
9. Przebieg, znaczenie oraz porównanie podziałów mitotycznego i mejotycznego.
10. Budowa wirusów, choroby wirusowe człowieka i ich profilaktyka.
11. Przebieg cykli wirusowych (litycznego i lizogennego) na przykładzie bakteriofagów.
12. Budowa komórki bakteryjnej, różnorodność form morfologicznych, czynności życiowe
bakterii, choroby człowieka wywoływane przez bakterie i ich profilaktyka.
13. Znaczenie antybiotykoterapii i oporność bakterii na antybiotyki.
14. Określanie miejsca trawienia białek, cukrów i tłuszczów w przewodzie pokarmowym
4
człowieka oraz produktów trawienia i miejsca ich wchłaniania.
15. Rozpoznawanie (na podstawie rysunku, zdjęcia, opisu) narządów układu
odpornościowego (śledzionę, grasicę i szpik kostny) i ich funkcje. Przyczyny
wywołania konfliktu serologicznego przez układ odpornościowy.
16. Porównywanie istoty działania surowicy i szczepionki oraz określanie sposobów
nabywania odporności (czynna, bierna, naturalna, sztuczna).
17. Porównanie działania układu współczulnego oraz przywspółczulnego.
18. Analizowanie powiązań strukturalnych i funkcjonalnych między narządami organizmu
człowieka w obrębie poszczególnych układów oraz między układami.
19. Mechanizmy i narządy odpowiedzialne za utrzymanie wybranych parametrów
środowiska wewnętrznego na określonym poziomie (regulacja stałej temperatury ciała,
rola stałości składu płynów ustrojowych, np. stężenia glukozy we krwi, stałości
ciśnienia krwi).
20. Czynniki wpływające na zaburzenie homeostazy organizmu (stres, szkodliwe
substancje i czynniki biologiczne, chemiczne i fizyczne, w tym narkotyki, nadużywanie
leków i innych używek oraz czynniki chorobotwórcze).
21. Zaburzenia funkcjonowania narządów i układów narządów, przyczyny chorób/schorzeń
poszczególnych narządów i układów oraz zasady profilaktyki w tym zakresie.
Joanna Katafiasz
